สรุปเนื้อหา พืช (เนื้อเยื่อพืช การลำเลียงสารฯ) ม.1

ประกอบด้วยโครงสร้างหลัก 4 ส่วน โดยเรียงลำดับจากวงนอกสุดเข้าสู่ด้านในได้แก่ ชั้นกลีบเลี้ยง (calyx) ชั้นกลีบดอก (corolla) ชั้นเกสรเพศผู้ (stamen) และชั้นเกสรเพศเมีย (pistil) ซึ่งแต่ละส่วนนั้นมีโครงสร้างและการทำงานที่แตกต่างกัน

1. ชั้นกลีบเลี้ยง ประกอบด้วยกลีบเลี้ยง (sepal) ส่วนใหญ่จะมีลักษณะเป็นสีเขียว ภายในมีคลอโรพลาสต์ (chloroplast) สามารถสังเคราะห์ด้วยแสงได้ โดยกลีบเลี้ยงมีหน้าที่ในการห่อหุ้ม ปกป้องดอกขณะตูม

2. ชั้นกลีบดอก ประกอบด้วยกลีบดอก (petal) มักมีสีสดใสเพราะมีรงควัตถุต่าง ๆ เช่น แคโรทีนอยด์ แอนโทไซยานิน ดอกของพืชบางชนิดจะมีต่อมน้ำหวานหรือต่อมกลิ่น ซึ่งใช้ดึงดูดให้แมลงเข้ามาผสมเกสร

3. ชั้นเกสรเพศผู้ ประกอบด้วยส่วนสำคัญ 2 ส่วน คือ อับเรณู (anther) และก้านชูอับเรณู (filament)โดยภายในอับเรณูจะมีการสร้าง microspore และพัฒนาไปเป็นเรณู (pollen) ซึ่งเรณูจะสร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ (sperm) เมื่อไปตกลงบนยอดเกสรเพศเมีย

4. ชั้นเกสรเพศเมีย แบ่งออกเป็น 3 ส่วน ได้แก่ ยอดเกสรเพศเมีย (stigma) ก้านเกสรเพศเมีย (style) และรังไข่ (ovary) ที่มีออวุล (ovule) อยู่ภายใน รังไข่ทำหน้าที่ยึดส่วนของเกสรเพศเมียให้ติดกับฐานรองดอก (receptacle) ในออวุลมีการสร้าง megaspore จะพัฒนาไปเป็นถุงเอ็มบริโอ (embryo sac) ซึ่งทำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย (egg) และเป็นตำแหน่งที่เกิดการปฏิสนธิซ้อน (doubled-fertilization)

นอกจากนี้ดอกยังมีอีกหนึ่งส่วนที่เป็นองค์ประกอบสำคัญ นั่นคือ ฐานรองดอก ที่ทำหน้าที่รองรับดอกให้ดอกนั้นยึดติดอยู่กับก้านดอก (peduncle)

เมื่อพิจารณาโครงสร้างของดอก จะสามารถจำแนกประเภทของดอกได้ตามโครงสร้างหลักทั้ง 4 ส่วนของดอก ได้แก่  ดอกครบส่วนหรือดอกสมบูรณ์ (complete flower) และดอกไม่ครบส่วนหรือดอกไม่สมบูรณ์ (incomplete flower) โดยดอกครบส่วน ประกอบด้วยโครงสร้างหลัก 4 ส่วน ครบถ้วน ขณะที่ดอกไม่ครบส่วนจะมีส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือมากกว่า 1 ส่วนที่หายไป

และสามารถแยกประเภทของดอกโดยใช้โครงสร้างชั้นเกสรเพศเป็นเกณฑ์ ได้แก่ ดอกสมบูรณ์เพศ (perfect flower) และดอกไม่สมบูรณ์เพศ (imperfect flower) โดยดอกสมบูรณ์เพศจะมีทั้งเกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียอยู่ในดอกเดียวกัน ส่วนดอกไม่สมบูรณ์เพศ ภายในหนึ่งดอกจะมีเพียงเกสรเพศใดเพศหนึ่ง มักแยกเป็นดอกเพศผู้ และดอกเพศเมีย ดอกไม่สมบูรณ์เพศจึงจัดเป็นดอกไม่ครบส่วนด้วย เช่นเดียวกับดอกครบส่วนที่จัดเป็นดอกสมบูรณ์เพศ